شغل و کسب و کار، یکی از اصلیترین بخشهای زندگی هر فردی است که میتواند او را تحت فشار قرار دهد و باعث استرس شود. کمبود فروش، بدهی زیاد، پول کافی، مشکلات با کارمندان، مشکلات تجهیزات و عملیات همه افکاری هستند که میتوانند در مغز صاحبان یک کسب و کار رژه بروند و او را خسته و مضطرب کنند. اما این اضطرابها، علاوه بر فشار مداوم برای یافتن راههای افزایش سود در کسبوکار، بیشتر نیز میشود. اینگونه میتوانند یک مشکل جدی ایجاد کنند. برای کنترل این مشکلات، بهترین گزینه مدیریت استرس در کسب و کار است. مهارتی که به گفته مدیران بزرگ، یکی از کلیدهای اصلی برای رسیدن به موفقیتهای طولانی مدت بهشمار میرود.
استرس شغلی چیست؟
استرس به طور کلی واژه ناشناختهای برای ما نیست و در حد نرمال و کم، میتواند به عنوان انگیزهای برای کار کردن و رشد در نظر گرفته شود. اما استرس شغلی به واکنشهای مضر و مزمنی گفته میشود. همچنین زمانی رخ میدهد که فرد احساس میکند منابع و تواناییهای او برای انجام ملزومات شغلی کافی نیست. مفهوم استرس شغلی اغلب با چالش اشتباه گرفته میشود، اما این مفاهیم یکسان نیستند. چالش از لحاظ روانی و جسمی به ما انرژی میدهد و ما را به یادگیری مهارتهای جدید و تسلط بر مشاغل خود تشویق میکند و میتوان آن را یک عنصر مهم برای کار سالم و سازنده دانست.
اما اگر چالش به خواستههای شغلی تبدیل شود که مدیر یک کسب و کار نتواند آنها را برآورده کند، آرامش او به خستگی و احساس رضایت به احساس استرس تبدیل میشود. به طور خلاصه، زمینه برای بیماری، آسیب و شکست شغلی فراهم خواهد شد. بدین ترتیب، میتوانیم بگوییم در زمینه استرس شغلی، دو نوع استرس داریم:
استرس مثبت در محل کار
استرس مثبت (eustress) پاسخ به عوامل استرسزا به روشی سازگارانه است. عواقب چنین پاسخی بر سلامت کلی فرد تأثیر نمیگذارد و مدت احساس با مدت زمان محرک همزمان است، به عنوان مثال، پاسخ استرسی که در اولین روز کاری یا قرارهای ملاقات جدید ایجاد میشود تطبیقی (استرس مثبت) است، زیرا باید نسبت به موارد جدید هوشیار باشید.
استرس منفی در محل کار
در صورتی که استرس کار و حالتهای آن بیش از یک ماه طول بکشد، پاسخ به مرور زمان تشدید میشود. بدین ترتیب، استرس شغلی شروع به تداخل با سلامت فرد میکند و مشکلاتی مانند بیخوابی، اضطراب، افسردگی و .. را به دنبال دارد.
دلایل بروز استرس شغلی
دلایلی که میتوانند در افراد استرس کاری ایجاد کنند بسته به شرایط و ویژگیهای شخصیتی فرد متفاوتند. بسیاری از مواقع، آنچه برای یک فرد استرسزا است ممکن است برای شخص دیگری مشکلی ایجاد نکند. بنابراین، ویژگیهای شخصیتی و سبکهای مقابلهای هر فرد میتواند از دلایل بروز استرس شغلی باشد. به علاوه، هوش هیجانی افراد نیز میتواند در بروز استرس شغلی موثر باشد.
علاوه بر این، برخی شرایط کاری خاص برای اکثر افراد استرسزا است. مثلا، فشار کاری مداوم و بیش از حد میتواند از عواملی باشد که برای هر کسی استرس ایجاد میکند. برخی دیگر از دلایل استرس شغلی عبارتند از:
- حجم کار و ساعات طولانی
- تغییرات در صنعت
- مسئولیت در قبال کارکنان
- امور مالی کسب و کار و جریان نقدی
با شناخت استرس در کار و دلایل آن، میتوانیم بهتر روشهای مدیریت استرس در کسب و کار را پیدا کنیم.
مدیریت استرس در کسب و کار چیست؟
حال که با استرس شغلی آشنا شدیم، میتوانیم به سراغ مدیریت آن برویم. مدیریت استرس در کسب و کار فرآیند توسعه روالها و استراتژیهایی است که راه سالمی برای آرامش و استراحت فراهم میکند. این روالها حتی میتوانند به سادگی استراحت در طول روز کاری و خواب کافی باشند. در واقع، از آنجا که استرس در محیط کار و شغل یک موضوع غیرقابل انکار است، مدیران میتوانند با یادگیری مهارتهایی برای کنترل استرس، علاوه بر این که احساسات خود را مدیریت میکنند مدیریت بهتری بر کسب و کار خود داشته باشند و آسانتر رشد کنند.
البته که روشهای مدیریت استرس میتواند برای هر فردی متفاوت باشد. اما روانشناسان و متخصصان راههایی را برای کنترل احساسات در جهت سازنده برای کارمندان و صاحبان کسب و کارها ارائه دادهاند که با استفاده از آنها افراد میتوانند زندگی شغلی آرامتری داشته باشند. تنها به یاد داشته باشید کلید مدیریت استرس، حفظ تعادل بین کار و خانه است، حتی اگر قرار است ساعات طولانی کار کنید. در ادامه، به معرفی چند روش رایج برای مدیریت استرس در کسب و کار میپردازیم.
یک لیست واضح از کارهای خود داشته باشید
شفافیت باعث افزایش آرامش میشود. اگر از میزان کاری که باید انجام دهید استرس دارید، باید در مورد وظایفی که باید انجام دهید، دقیق باشید. با تهیه لیست و نوشتن شما اغلب متوجه خواهید شد که کارها کمتر از آن چیزی است که فکر میکردید. هنگامی که لیست خود را ایجاد کردید، یک دایره در اطراف وظایف بسیار حیاتی بکشید. اینگونه میتوانید کارها را به ترتیب اهمیت آنها نیز مرتب کنید.
محیط اطراف خود را مرتب کنید
وین دوایر (Wayne Dwyer)، یکی از اساتید معروف توسعه شخصیتی، میگوید که میتوانید وضعیت ذهن افراد را از روی وضعیت ماشینش تشخیص دهید. بنابراین اگر سرکار احساس ناراحتی میکنید، یکی از موثرترین راهبردها ایجاد نظم در محیط اطرافتان مثل ماشین، دفتر و خانه است. با این کار همانطور که شما مسئولیت محیط اطراف خود را بر عهده میگیرید، احساس کنترل شما افزایش مییابد. به گفته مارتین سلیگمن، روانشناس رفتاری، بین احساس کنترل و بهزیستی همبستگی قوی وجود دارد.
تکنیک آزادسازی ۳ نفس
یکی از بهترین تکنیکهای کنترل استرس در لحظه، تکنیک آزادسازی نفس است. در این تکنیک ابتدا باید یک تنفس عمیق بکشید. سپس هنگام بازدم تصور کنید که تمام مشکلات و استرس بدن شما را ترک میکند. این کار را ۳ بار تکرار کنید.
برخی دیگر از روشهای مدیریت استرس در کسب و کار به طور اختصاصی برای مدیران عبارتند از:
- از دیگران کمک بگیرید و همه کارها را خودتان به تنهایی انجام ندهید.
- ابتدا بر بازاریابی کسب و کار خود تمرکز کنید. تمام وقت خود را صرف مدیریت نکنید.
- یک شبکه حمایت اجتماعی از دوستان و خانواده ایجاد کنید.
- روابط را فدای تجارت خود نکنید.
- زود بیدار شوید و پیادهروی کنید.
- درست و سالم غذا بخورید، نه پشت میز و به عجله.
- آب زیاد بنوشید.
خطرات استرس شغلی
واقعیت این است که استرس بیشتر از آنچه تصورش را بکنید وضعیت روحی و عاطفی شما تأثیر می گذارد. فشار شغلی میتواند باعث افزایش وزن شود و سایر مشکلات سلامتی را نیز به دنبال بیاورد. علاوه بر اثرات فیزیکی، استرس میتواند بر سلامت روان، به ویژه در زنان تأثیر بگذارد. برخی دیگر از خطرات شناخته شده استرس شغلی عبارت است از:
- اضطراب: مالکیت و مدیریت یک کسب و کار با عدم اطمینان زیادی همراه است. ترس از ناشناختهها در تجارت، چه در مورد مسائل مالی یا مدیریتی، میتواند اضطراب و استرس را افزایش دهد.
- انزوا: صاحبان کسب و کار تمایل دارند در هنگام ساختن برند خود به تنهایی کار کنند و با مشکلات، مشتریان و سایر وظایف سازمانی یک تنه مقابله کنند. به یاد داشته باشید جدا کردن خودتان از دیگران میتواند احساس ناراحتی و استرس را تشدید کند.
- ترس: هر صاحب کسب و کاری نقاط قوت و ضعف خود را دارد. به همین دلیل کمبود یا فقدان اعتماد به نفس در برخی زمینهها ممکن است مدیران را مجبور به کار بیش از حد برای یادگیری یا تسلط بر مهارتها یا اطلاعات و اجتناب از شکست کند. ترسهایی از این قبیل میتواند کل پویایی و گردش کار یک تیم را مختل کند.
- فرسودگی شغلی: خیلی خوب است که به چیزی اختصاص داشته باشید و برای آن سخت کار کنید. با این حال، وقتی در سطح ناسالم کار میکنید، میتواند منجر به فرسودگی شغلی شود. این میتواند به دلیل انجام وظایف بیش از حد توسط خودتان، ساعات کاری بیش از حد یا تلاش برای انجام همه کارها به یکباره باشد.
در مجموع، استرس شغلی میتواند بهرهوری شما را کاهش دهد و باعث شود تا کسب و کار به جای حرکت رو به جلو، در جا بزند یا شکست بخورد. پس به یاد داشته باشید برقراری تعادل بین کار و زندگی یک مهارت بسیار مهم است که در نهایت به موفقیت شما کمک خواهد کرد.
مدیریت استرس، برای یک رهبری موفقیت آمیز
شکی نیست که اگر میخواهید یک رهبر موفق شوید و بتوانید تیم خود را به درستی هدایت کنید، باید در درجه اول استرس کاری خود را مدیریت کنید. پاداش انجام این کار فقط یک محیط کاری سالمتر و شادتر نیست، بلکه یک کسب و کار موفقتر است. بنابراین، اگر احساس میکنید در محل کار مضطرب هستید، بهترین کار شناسایی عوامل استرسزا و تلاش برای حل آنها است.
