بازاریابی یک زمینه‌ی گسترده و دائما درحال رشد است. کسب‌وکارها و متخصصان در حوزه‌ی مارکتینگ همیشه باید از آخرین فناوری‌ها برای پخش پیام‌های شرکت و برند، به مشتریان استفاده کنند. در سال‌های اخیر کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده به عنوان ابزارهای دگرگون‌کننده‌ای برای تغییر نحوه‌ی تعامل مشاغل با مخاطبان تبدیل شدند.
در این مطلب به تعریف فناوری‌های AR و VR، کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده و معایب احتمالی استفاده از آن‌ها می‌پردازیم.
واقعیت افزوده و واقعیت مجازی چیست؟
واقعیت افزوده یا همان AR دنیای واقعی را بهبود می‌بخشد و بخشی از عناصر دیجیتال را روی جهان واقعی قرار می‌دهد. به عبارتی دیگر AR اطلاعات دیجیتالی مانند تصاویر، ویدئوها و یا مدل‌های سه بعدی را روی محیط‌های دنیای واقعی می‌پوشاند؛ سپس با افزودن این عناصر، ادراک و احساسات مخاطبان را در دنیای فیزیکی افزایش می‌دهد. واقعیت افزوده با محیط اطراف ادغام می‌شود و بدون قطع ارتباط کاربران با پیرامون خود، تجربه‌های تعاملی و ارتباط حسی بیشتری را ایجاد می‌کند.
در مقابل واقعیت مجازی یا همان VR یک محیط کاملا مجازی و مصنوعی ایجاد می‌کند که کاملا جایگزین دنیای واقعی می‌شود. درواقع کاربران با استفاده از هدست‌های VR، در واقعیتی که به وسیله رایانه تولید می‌شود، غرق می‌شوند.
از این دو فناوری برای بهبود تجربه کاربری، رابط کاربری، برگزاری جلسات کاری و… استفاده می‌شود. به طور کلی کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده بسیار زیاد هستند که در ادامه‌ی مطالب به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
AR و VR چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟
درحالی که بسیاری از افراد، واقعیت مجازی و افزوده را دو مفهوم یکسان و شبیه به هم می‌دانند اما کاملا با یکدیگر تفاوت دارند. برخی از مهم‌ترین تفاوت‌های فناوری AR و VR را در زیر بیان می‌کنیم.
نحوه ی تعامل
فناوری AR با ترکیب محتوای دیجیتال در محیط واقعی به کاربران اجازه می‌دهد تا هر دو جنبه‌ی فیزیکی و مجازی را به‌طور همزمان تجربه کنند. از طرفی VR مخاطبان را کاملا از دنیای فیزیکی جداکرده و آن‌ها را به یک محیط شبیه‌سازی شده منتقل می‌کند تا با آن تعامل کنند.
ابزارهای مورد نیاز
تجربه‌های AR اغلب به دستگاه‌هایی مانند تلفن هوشمند، تبلت، عینک‌های هوشمند یا نمایشگرهای هدآپ (HUD) متکی هستند. اما معمولا تکنولوژی VR به سخت‌افزار تخصصی مانند هدست‌های واقعیت مجازی شامل نمایشگرها، حسگرهای حرکتی و گاهی اوقات کنترل‌کننده‌های دستی نیاز دارد. درنتیجه تجهیزات لازم برای پیاده‌سازی واقعیت افزوده بسیار دردسترس‌تر و ساده‌تر هستند و مانند VR نیاز به ابزارهای پیشرفته و اختصاصی ندارند.
هزینه
هزینه‌های مربوط به پیاده‌سازی واقعیت مجازی نسبت به واقعیت افزوده بسیار بیشتر است؛ چرا که علاوه بر تجهیزات تخصصی و پیشرفته‌ی فناوری VR، استخدام نیروی ماهر و مسلط به ابزارهای واقعیت مجازی، هزینه‌‌ی نسبتا زیادی دارد.
کاربردها
کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده نیز با هم تفاوت دارد. AR با توجه به ادغام دنیای فیزیکی با فضای دیجیتال، بیشتر به عنوان یک ابزار کمکی در صنایع استفاده می‌شود. درحالی که VR محدودیت‌های مکانی را حذف کرده و یک محیط کاملا جدید و مجازی برای کاربران فراهم می‌کند.
از فناوری AR بیشتر در مواردی مانند ترجمه متون، تجسم اشیا، بهبود تجارب و احساسات مخاطبان و… استفاده می‌شود. در مقابل اغلب از VR برای ایجاد یک محیط خیالی در بازی‌ها، عملیات پزشکی مجازی، تجارت الکترونیک و… کمک می‌گیرند.
درمجموع می‌توان گفت با وجود تفاوت‌ها، ترکیب این دو تکنولوژی و استفاده از کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده، نقش بزرگی در موفقیت کسب‌وکارها خواهدداشت.
کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده در بازاریابی چیست؟
AR و VR دو فناوری نوظهور هستند که دامنه‌ی تعامل و تجربه‌ی مصرف‌کننده را تغییر می‌دهند. این ابزارها به سرعت در حال رشد و بهبود برای افزایش توانایی کسب‌وکارها جهت ارتباط موثر با مشتریان و ایجاد تجربیات هیجان‌انگیزتر و ماندگارتر هستند. قلمرو بازاریابی را گسترش داده و به صاحبان بیزینس فرصت می‌دهند تا از مرزهای خرده‌فروشی و جغرافیایی فراتر رفته و مشتریان را مجذوب خود کنند.
در ادامه تعدادی از مهم‌ترین کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده در بازاریابی را بیان می‌کنیم.
افزایش تجربه مشتری
یکی از مهم‌ترین مزایای واقعیت افزوده و مجازی، افزایش و بهبود تجربه مشتری است. این تکنولوژی‌های جدید و کارآمد، فرصت‌های منحصربه‌فردی را برای تعامل بیشتر با خریدار و تمایز برند از سایر رقبا فراهم می‌کنند. برخی از فرصت‌ها و راهکارهای بهبود تجربه کاربری با بکارگیری فناوری‌های AR و VR را در زیر بیان کردیم.
آزمایش مجازی محصول
AR به مشتریان اجازه می‌دهد تا قبل از خرید، محصولات را به صورت مجازی امتحان کنند. این ویژگی به خصوص در صنایع مد و زیبایی رایج است. آزمایش مجازی محصول یک تکنیک بسیار موثر برای جذب و تشویق مشتری به خرید کالا است.
خرید مبتنی بر واقعیت افزوده
برنامه‌های کاربردی AR می‌توانند مشتریان را از طریق فروشگاه‌های فیزیکی نیز راهنمایی کنند. به این صورت که اطلاعات بیشتری درباره‌ی محصولات، تبلیغات و حتی توصیه‌های شخصی‌سازی شده بر اساس ترجیحات آن‌ها ارائه دهند.
نمایشگاه های مجازی
VR می‌تواند نمایشگاه‌های مجازی یا محیط‌هایی ایجاد کند که مشتریان قادر به کاوش در یک فضای سه بعدی و تعامل با محصولات شوند. این کاربرد خلاقانه واقعیت افزوده و مجازی در خرید ملک یا خودرو بسیار کاربردی است و تجربه‌ای نزدیک به واقعیت را برای مشتریان شبیه‌سازی می‌کند.
بسته بندی تعاملی محصول
با ارائه‌ی محتوای تعاملی اضافی در بسته‌بندی محصول، مانند اسکن بارکد توسط موبایل و پخش آهنگ، تجربه‌ای خاص برای مشتریان رقم می‌خورد. این یکی از مزایای واقعیت افزوده و مجازی برای بهبود بسته‌بندی محصولات و افزایش تعامل با خریداران است.
پشتیبانی از راه دور
مشتریان می‌توانند از گوشی هوشمند یا عینک‌های AR برای دریافت راهنمایی از کارشناسان، تسهیل فرآیندهای بازاریابی، مونتاژ و… استفاده کنند.
تورهای مجازی
تورهای مجازی ۳۶۰ درجه مبتنی بر VR، فرصتی منحصربه‌فرد را برای مشاغل ارائه می‌دهد. به عنوان مثال این تورها قابلیت نمایش امکانات هتل‌ها، مکان‌های گردشگری و… را در اختیار آژانس‌های مسافرتی قرار می‌دهند. این تجربه‌ی همه جانبه و کامل می‌تواند به طور قابل توجهی بر تصمیمات مشتری درمورد رزرو یا عدم رزرو هتل، خرید بلیط و… تاثیر بگذارد.
تجزیه و تحلیل داده ها و شخصی سازی
یکی دیگر از کاربردها و مزایای واقعیت افزوده و مجازی، تولید داده‌های ارزشمند هنگام تعامل با مشتری است. این داده‌ها را می‌توان برای تجزیه و تحلیل رفتار و ترجیحات خریدار مورد استفاده قرار داد. بنابراین به کسب و کارها این امکان را می‌دهد که استراتژی‌های بازاریابی خود را به طور موثرتری تنظیم و تجربه خرید شخصی سازی شده برای مشتریان ایجاد کنند.
رویدادها و تجربیات مجازی
VR به طور فزاینده‌ای برای رویدادهای مجازی، کنفرانس‌ها و عرضه‌ی محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ویژگی واقعیت مجازی به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا بدون محدودیت جغرافیایی به مخاطبان جهانی دسترسی پیدا کنند. همچنین راهی جذاب و مقرون به صرفه برای ارتباط با مشتریان خارجی و تعامل با آن‌ها است.
برگزاری کمپین های بازاریابی منحصربه فرد
با استفاده از فناوری‌های AR و VR می‌توان کمپین‌های خاص و خلاقانه‌ای برای ایجاد یک تجربه‌ی عالی در مشتری طراحی کرد. برندها می‌توانند بیلبوردها و پوسترهای سنتی را به پلتفرم‌های تعاملی تبدیل کنند. اسکن این تبلیغات با گوشی هوشمند می‌تواند به آن‌ها جان بخشد و مدل‌های سه بعدی، فیلم‌ها و سایر عناصر تعاملی را نمایش دهد. این اقدامات، توجه مصرف‌کنندگان را به خود جلب کرده و ارزش ویژه برند را در چشم مشتری پررنگ‌تر می‌کند.
کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده برای کسب و کارها چیست؟
کاربردهای خلاقانه واقعیت مجازی و افزوده سبب پیدایش راه‌حل‌های نوآورانه برای ارتباطات، آموزش و همکاری در درون سازمان‌ها و شرکت‌ها می‌شود. این دو تکنولوژی با فراهم کردن قابلیت‌های زیر به ارتقای بهره‌وری، پرورش، خلاقیت و ارائه‌ی تجربه‌های بی‌نظیر به کارمندان و مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند.
همکاری همه جانبه
فناوری‌های AR و VR با ارائه‌ی فضاهای همکاری همه جانبه، مفهوم جلسات از راه دور را دوباره تعریف می‌کنند. اعضای تیم می‌توانند در محیط‌های مجازی تعامل کنند و حس حضور و ارتباطات را بهبود ببخشند.
آموزش و شبیه سازی
هدست‌های AR و VR برای اهداف آموزشی استفاده می‌شوند و به کارمندان اجازه می‌دهند تا در شبیه‌سازی‌های واقع‌بینانه شرکت کنند. این یکی از مزایای واقعیت افزوده و مجازی محسوب می‌شود و یادگیری از طریق تجربه عملی را فراهم می‌کند. صنایعی مانند پزشکی، تولید، حمل و نقل هوایی و… که در آن‌ها آموزش عملی بسیار مهم است از این تکنولوژی بیشتر استفاده می‌کنند.
اتصال جهانی
جلسات تجاری AR/VR شکاف‌های جغرافیایی را پر می‌کند. اعضای تیم‌ها را از مکان‌های مختلف قادر می‌سازد تا در یک فضای مجازی مشترک با هم همکاری کنند. این نه تنها محدودیت‌های فیزیکی را کاهش می‌دهد بلکه تعامل کارآمدتر و موثرتر کارکنان را فراهم می‌کند.
ارائه های تعاملی
از دیگر کاربردهای خلاقانه واقعیت افزوده و مجازی، تبدیل ارائه‌های سنتی و حضوری به تجربه‌های تعاملی و مجازی است. این فناوری‌ها امکان تجسم سه بعدی داده‌ها، نمایش محصول پویا و به اشتراک‌گذاری محتوا را برای ارائه‌ای تاثیرگذارتر و ماندگارتر فراهم می‌کنند.
آموزش گیمیفیکیشن و تیم سازی
آموزش گیمیفیکیشن از طریق بازی‌های AR و VR یک راه یادگیری بسیار کاربردی برای کارمندان و اعضای تیم است. این بازی‌ها برای کسب مهارت و تمرین‌های تیم‌سازی طراحی شدند و به ایجاد یک محیط سرگرم‌کننده و مشارکتی کمک می‌کنند. گیمیفیکیشن اغلب نیاز به کار تیمی، حل مسئله و تفکر استراتژیک دارد که روابط فردی و درون سازمانی را تقویت می‌کند.
AR و VR چه معایب و چالش هایی برای کسب و کارها دارند؟
همانند هر تکنولوژی نوظهور دیگر در کنار مزایای واقعیت افزوده و مجازی، معایب و چالش‌هایی نیز وجود دارد. تعدادی از مهم‌ترین معایب و چالش‌های این دو فناوری به شرح زیر است.
هزینه بالا
هزینه‌های پیاده‌سازی، اجرا و توسعه‌ی فناوری و تجهیزات AR و VR بالا است و نیاز به بودجه‌ی نسبتا زیادی دارد. خصوصا ابزارهای مورد نیاز برای بهره‌گیری از واقعیت مجازی به مراتب بالاتر از واقعیت افزوده است.
پیچیدگی
راه‌اندازی و اجرای این تکنولوژی‌ها نیاز به تخصص و دانش زیادی دارد. همچنین علاوه بر اجرا، یادگیری استفاده از ابزارهای VR نیز کمی پیچیده و نیازمند آموزش و زمان است.
حریم خصوصی پایین
یکی دیگر از چالش‌های مهم در استفاده از این فناوری‌ها به خصوص VR، مشکل حفظ حریم خصوصی و امنیت است. از آن جایی که در بسیاری از برنامه‌های واقعیت مجازی امکان ردیابی حرکات و سرقت هویت و تقلب وجود دارد، باید قوانین حریم خصوصی برنامه و نوع دسترسی‌ها را بررسی کرد. همچنین با استفاده از برنامه‌های قابل اعتماد و رمزنگاری قوی برای اطلاعات شخصی، از هرگونه نقض حریم خصوصی جلوگیری کرد.
محتوای محدود
از آن جایی که ساخت محتوای AR و VR نیز به مهارت و پول نیاز دارد، محدودیت در دسترسی به موضوعات مختلف در این زمینه وجود دارد.
تاثیرات منفی بر سلامت
اعتیاد و تاثیرات منفی بر ذهن و بدن انسان از معایب استفاده‌ی مداوم و کنترل نشده از AR و VR هستند. بنابراین باید در میزان استفاده از این فناوری‌ها، تعادل را برقرار کرد.
پیشتازی در رقابت با استفاده از مزایای واقعیت افزوده و مجازی
با توجه به مزایای واقعیت افزوده و مجازی، کسب‌وکارهایی که از آن‌ها استقبال کنند، امکان ارائه‌ی تجارب شخصی‌سازی شده و مفیدتری را به مشتریان خود می‌دهند. این فناوری‌ها، تجربه‌های همه جانبه‌ای را ایجاد کرده و برندها را قادر می‌سازند تا به روش‌های جذاب و خاطره‌انگیز با خریداران ارتباط برقرار کنند. از آزمایش‌های مجازی و نمایشگاه‌های تعاملی گرفته تا داستان‌گویی سه بعدی و تجسم محصولات، تکنیک‌های جدیدی را در دیجیتال مارکتینگ پدید می‌آورند.
درنهایت با بهبود تجربه مشتری از طریق AR و VR، میزان رضایت، خرید و وفاداری مصرف‌کنندگان افزایش می‌یابد و می‌توان از رقبای صنعت پیشی گرفت.
